Nghi thức tang lễ Phật giáo

Những điều bạn chưa biết về nghi thức tổ chức tang lễ Phật giáo

Từ xưa đến nay, tang lễ luôn được gắn liền với những nghi thức, thờ cúng, kiêng cử. Tùy vào phong tục vùng miền, tôn giáo mà tang lễ được cử hành với các nghi thức khác nhau. Bên cạnh đó, hiện nay số lượng người theo Phật giáo đang chiếm tỉ lệ cao nhất ở nước ta.

Chính vì vậy, việc tìm hiểu nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo là rất cần thiết đối với cả người theo tôn giáo khác. Điều này giúp chúng ta phần nào tránh được những việc không nên làm khi đến viếng một đám tang Phật Giáo.

Tham dự tang lễ theo nghi thức Phật giáo cần lưu ý những gì?

Trong tang lễ nào cũng vậy, nhất là trong tang lễ phật giáo thì việc giữ nét mặt trang nghiêm, lịch sự, tránh cười đùa, nói chuyện lớn tiếng để thể hiện sự chia buồn, bày tỏ lòng thương tiếc với tang gia là một hành động vô cùng cần lưu ý.

Người tham dự tang lễ Phật giáo không nên khóc lóc, kể lể quá nhiều, điều này theo tâm linh sẽ khiến người ra đi sẽ không được thanh thản mà quyến luyến cõi trần gian

Trong tang lễ Phật giáo tuyệt đối không được cúng tế bằng sinh vật để tránh phạm tội sát sanh cũng như tránh tạo nghiệp cho người mất.

Khi tham dự tang lễ Phật giáo, cần phải đặc biệt lưu ý đến vấn đề trang phục, tránh quá "chướng mắt" 

Tham khảo thêm: Bảng giá dịch vụ tang lễ trọn gói

Trang trí bàn thờ theo nghi lễ của Phật giáo

Tang lễ Phật giáo được tổ chức theo các nghi thức nào?

Theo Phật giáo, chết không phải là chấm dứt. Cái chết trong quan niệm Phật giáo chỉ là sự chuyển đổi, ví như một biến cố trên dòng chảy của sự sống. Chính vì thế, các nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo đều hướng đến mục đích cầu cho linh hồn người chết được siêu sinh, đầu thai chuyển kiếp, bắt đầu sự sống mới. Một đám tang Phật giáo bao gồm các nghi lễ sau:

• Lễ trị quan và nhập liệm

Người vừa qua đời sẽ được tắm rửa sạch sẽ, thay trang phục mới. Nghi thức này được gọi là lễ Mộc dục, thường do con cháu trong gia đình thực hiện. Đây được xem là việc báo hiếu sau cùng của con cái đối với cha mẹ.

Vị sư thầy sẽ dùng tam mật tương ưng ( tức là tay kiết ấn, miệng niệm thần chú, tâm hướng Phật) để tẩy sạch quan tài và vật dụng dùng tẩn liệm (Trị quan). Sau đó thi hài sẽ được tẩn liệm, đắp mền Quang Minh và đưa vào quan tài.

• Lễ thỉnh linh phục hồn

Một bàn thờ Linh sẽ bao gồm linh ảnh, bài vị, bát nhang. Sau khi thiết lập bàn thờ xong, tang gia tề tựu trước linh cửu tiến hành lễ phục hồn. Nghi thức thỉnh linh an vị này nhằm giúp cho linh hồn người quá cố nhận rõ việc đang phải lìa xa thể xác. 

• Lễ khai Kinh - Tiến linh

Đây là lễ để thiết lập bàn thờ Phật, thỉnh Phật chứng minh sự ra đi của vong giả. Vì theo quan niệm Phật giáo, người vừa mất lúc này hiện đang bơ vơ, chưa ý thức được việc mình đã qua đời. Mục đích của nghi lễ này còn để nhờ Đức Phật chứng minh và siêu độ sự ra đi của người quá cố. Ngoài ra, tụng kinh là để linh hồn người mất hướng về Phật, dứt nghiệp trần gian.

Sáng cúng trà, trưa và chiều cúng cơm dùng hình thức đơn giản gọi là Tiến linh

• Lễ Phát tang

Lễ Phát tang hay còn gọi là lễ Thành phục-mặc áo tang,tức là chính thức chịu tang từ lúc này. Đây được xem như một hình thức ghi nhớ ơn đức, hiếu hạnh của người quá cố trong gia tộc.

• Lễ chiêu điện

Trong thời gian linh cữu chưa được chôn cất, các lễ cúng cho người quá cố được gọi là “điện”. Triêu điện là một lễ cúng buổi sáng gần ngày đưa đám, thường dành riêng cho họ hàng có nguyện vọng muốn làm một lễ cúng riêng, nói lời tiễn biệt người thân.

• Lễ tịch điện

Đây là lễ cúng buổi tối cuối cùng gần ngày đưa đám tang, trong buổi tối lễ Tịch điện thường dành cho con cháu trong nội tộc tưởng nhớ tới công lao sinh thành, ơn nghĩa của người quá cố.

• Lễ triệu tổ

Đây là lễ dành cho tang quyến thỉnh linh vị, di ảnh và bát nhang đầy đủ đến nhờ thờ họ. Trong lễ triệu tổ cần đặt linh vị trên một bàn thờ nhỏ đối diện với án thờ gia tiên. Lễ này thường được tổ chức trước 2 ngày di quan.

• Lễ Sái tịnh, Nhiễu quan và Quy y linh

Phần nghi lễ này có mục đích rưới nước thơm giúp linh hồn người quá cố được thanh tịnh, hộ trì Phật pháp. Trong lúc mọi người  tụng chú Ðại Bi, vị chủ sám sẽ dùng bình Cam Lồ vào thanh tẩy quan tài, niệm bài cái văn để thức tỉnh hương linh.

• Lễ Cáo đạo lộ

Lễ này nhờ người hộ tang đứng cúng. Lễ được cử hành trước một đêm hoặc hai đêm trước khi chôn cất.Nghi thức lễ này đặt bàn cúng  trước cửa ngõ nhà có tang chế, ý xin cho đám tang được suôn sẻ, thuận lợi.Ngoài ra, gia đình có thể tổ chức thêm lễ cúng thí thực và phóng sanh.

• Lễ khiển điện

Là lễ cúng trước khi di quan, trong lễ này dành cho thân bằng cố hữu đọc điếu văn chia buồn

• Di quan (động quan)

Lễ di quan - tức lễ di chuyển quan tài đi chôn cất hoặc hỏa táng. Đây là lễ khiến tang gia xúc động nhất.Trong lễ này, Gia trì sư sẽ đội nón Tỳ Lư và cầm Tích trượng để hướng dẫn hương linh người quá cố.

• Lễ Tế độ trung ( cúng giữa đường)

Lễ này có ý nghĩa: Trước vì đường sá xa xôi, nghỉ xả hơi, đãi ăn uống cho người gánh đám lấy sức. Sau là để cho con cháu có dịp lễ lạy tỏ lòng hiếu thảo trong lúc nghỉ giải lao.

• Trị huyệt 

Trước khi hạ quan tài, nghi lễ này giúp thanh tẩy nơi chôn cất được trong sạch. Ngoài ra còn có nghĩa chúng sanh nào đang ẩn trú vào nơi ấy thì xin đi nơi khác.

• Lễ Tạ thổ thần

Khấn vái thổ thần và hương linh của những ngôi mộ chung quanh. Nay có hương linh của người quá cố cùng chung cư trú tại nơi này.

• Lễ Nhiễu mộ

Lễ này cử hành sau khi an táng xong, bái biệt hương linh, cảm tạ chư Tăng và quan khách đã đến tham dự đám tang.

• Lễ An linh

Sau khi chôn cất xong, tang gia thỉnh bát nhang, linh ảnh người quá cố về chùa hoặc gia đình để hương khói thờ phụng ít nhất trong 49 ngày. Phải lập một bàn thờ riêng trong hai năm hoặc ít nhất là 100 ngày, sau đó mới được nhập vào bàn thờ chung với tổ tiên.

Ngoài ra còn có lễ khai môn (mở cửa mã). Sau khi chôn ba ngày làm lễ khai môn này để hương linh người quá cố có thể được phép ra vào.

Hướng dẫn tụng kinh trong tang lễ Phật giáo

Tụng kinh là một hình thức đọc lại các quyển kinh, những lời Phật dạy được người đời truyền và ghi chép lại kèm theo tiếng chuông, tiếng gõ mõ làm cho lòng người thanh tịnh, nhẹ nhàng hơn.

Tụng kinh đám tang cũng là 1 hình thức của tụng kinh, nhằm cầu siêu, cầu đức độ cho người đã khuất, cầu sự bình yên cho người nhà của người đã khuất. Nghi thức tụng kinh nói chung và tụng kinh đám tang nói riêng thì đều được thực hiện rất đồng đều, thống nhất và rất nghiêm trang.

Hình thức tụng kinh trong tang lễ

Chủ lễ và người tham dự: Chủ lễ là người có thiền môn và phẩm vị cao nhất, có hiểu biết cao về kinh Phật và tụng kinh đám tang, đi kèm với chủ lễ là 2 người gõ chuông, gõ mõ. Còn lại là các Nam Cư sĩ, ưu Bà tắc tham dự tụng kinh.

Nghi thức gõ chuông, gõ mõ:

Người gõ chuông sẽ gữ vị trí bên trái và người gõ mõ thì giữ vị trí bên phải. Nếu trường hợp chủ lễ đi 1 mình thì có thể đặt theo tay thuận của mình. Trong tang lễ thường phải lo nhang đèn, nếu người nhà không cử ai làm nhiệm vụ này thì 2 vị chuông mõ phải làm thay. Để duy trì cho việc tụng kinh đám tang thì khi nhang sắp tàn cần phải đốt nén mới.

Nghi thức tụng kinh đám tang

Niệm hương bái lễ

Tụng kinh đám tang thường có các bài niệm sau:

Tịnh pháp giới chân ngôn - Án lam....

Tịnh tam nghiệp chân ngôn - Án ta phạ...

Nguyện hương - Nguyện đem lòng thành kính...

Cầu nguyện - Hôm nay chúng con....

Kệ tán Phật - Ðấng Pháp Vương ...

Quán tưởng - Phật, chúng sanh...

Ðảnh lễ - Chí tâm đảnh lễ…

Tụng kinh

Kết hợp gõ chuông, gõ mõ và thực hiện các trình tự tụng kinh đám tang.

Cầu siêu, cầu đức độ

Phần này không gõ chuông, gõ mõ, chủ lễ sẽ cầu cho âm siêu dương thới pháp giới chúng sinh. Sau đó thì tiếng chuông mõ sẽ được cất lên và tất cả mọi người đồng thanh niệm nam Mô A Di Đà Phật. Các bài kinh phật cầu nguyện trong tụng kinh đám tang:

Bài tán - Dương Chi... hay Lư hương…

Chú Ðại Bi - Thiên thủ thiên nhãn...

Kệ khai kinh - Pháp Phật cao siêu...

Tụng kinh - Kinh Di-Ðà, Pháp Hoa...

Bát Nhã Tâm Kinh - Ma ha bát nhã ba la...

Chú Vãng Sanh - Nam Mô A Di Ðà bà dạ...

Tán Phật - Chúng Thích Tử...

Niệm danh hiệu - Phật Nam Mô Tây Phương...

Bài Sám - Ba đời mười phương Phật... hay Con quỳ lạy Phật ...

Hồi hướng - Công đức...

Phục nguyện (Cầu nguyện 2 lần).

Phổ nguyện - Nguyện cho tất cả...

Tam tự quy - Tự quy y Phật...

Trong khi tổ chức tang lễ Phật giáo cần lưu ý những gì?

Để tổ chức một đám tang đạo Phật, ngoài việc nắm rõ các nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo, tang chủ còn phải lưu ý những điều sau đây:

- Nghi lễ phải được tiến hành trong không khí tôn nghiêm, biểu đạt lòng hiếu kính, tiếc thương với người quá cố.

- Tránh phô trương quá lố, tiết kiệm để dành tiền làm việc công ích.

- Không đốt giấy tiền vàng bạc, loại bỏ các hủ tục mê tín không đúng với Phật pháp.

Có thể thấy các nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo được cử hành rất trang trọng, tôn nghiêm. Chính vì thế, khi tham dự tang lễ theo nghi thức Phật giáo chúng ta cần lưu ý những điều sau:

- Người tham dự tang lễ cần giữ sự nghiêm trang, lịch sự. Tránh đùa giỡn, nói năng ồn ào để chia buồn và bày tỏ lòng thương tiếc với tang gia.

- Không khóc lóc trong tang lễ bởi Phật giáo quan niệm sự chết không phải là kết thúc, đó là khởi đầu của một sự sống luân hồi. Việc khóc lóc sẽ làm cho hương linh người quá cố quyến luyến trần gian không thể siêu thoát được.

- Không cúng tế, thết đãi rượu thịt vì sẽ mang tội sát sinh.

Chú ý giữ sự nghiêm trang, lịch sự khi tham dự tang lễ Phật giáo

Tổ chức tang lễ Phật giáo trong xã hội ngày nay

Ngày nay tang lễ Phật giáo đã dần được lược bỏ nhiều nghi lễ rườm rà. Tuy vậy, để đảm bảo cho một tang lễ Phật giáo diễn ra suôn sẻ, đòi hỏi tang gia phải có kiến thức hiểu biết rất nhiều về các nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo. 

Chính vì thế, hiện nay nhiều gia đình chọn giải pháp tìm đến các cơ sở mai táng có cung cấp dịch vụ tang lễ trọn gói. Điều này vừa giúp tiết kiệm thời gian vừa đảm bảo cho các gia đình theo Phật giáo có một đám tang hoàn chỉnh. 

Nếu bạn đang sinh sống tại khu vực TPHCM và chưa biết nên chọn lựa cơ sở mai táng nào, bạn có thể tham khảo dịch vụ tang lễ Phật giáo trọn gói của Tang Lễ Martino. Đây là cơ sở mai táng có chất lượng uy tín thuộc top đầu ở TPHCM hiện nay. Với hơn 30 năm kinh nghiệm hoạt động, Tang Lễ Martino cam kết cung cấp dịch vụ tang lễ trọn gói với chất lượng chuyên nghiệp nhất cho gia đình bạn.

Tang lễ Martino  - Dịch vụ tổ chức tang lễ Phật giáo trọn gói tại tp HCM

Sinh lão bệnh tử vốn là quy luật không thể tránh khỏi của đời người. Tuy vậy trong Phật giáo, chết không phải chấm dứt mà chính là sự khởi đầu của mầm sống mới. Chính vì vậy, các nghi thức tổ chức Tang lễ Phật Giáo nhìn chung cũng đều có mục đích muốn hướng con người chúng ta về chân lý đó.

Hy vọng thông qua bài viết này, gia đình sẽ có thêm nhiều kiến thức hữu ích về các nghi thức trong tang lễ Phật giáo!

=> Xem thêm:

Lời cảm tạ sau tang lễ Phật giáo

Nghi thức tổ chức tang lễ cán bộ